Thách thức phổ biến khi sử dụng laptop trong thời gian dài là tình trạng chậm và giật lag. Có nhiều cách để khắc phục và đưa máy trở lại tốc độ mượt mà ban đầu, bao gồm việc làm cho máy nhẹ hơn và thực hiện việc bảo trì và nâng cấp tổng thể.
Cùng Phong Vũ khám phá nguyên nhân khiến máy tính chậm và giật sau thời gian sử dụng cùng những giải pháp khắc phục vấn đề!
Mục Lục
1. Nguyên nhân khiến laptop bị chậm, giật lag
Vấn đề chủ yếu liên quan đến cả thành phần phần cứng lẫn phần mềm là hai nguyên do dẫn đến tình trạng máy tính xách tay hoạt động chậm.
Khắc phục tình trạng laptop chạy chậm do vấn đề phần cứng có thể được khắc phục bằng cách điều chỉnh và phân bổ các linh kiện phần cứng phù hợp với từng phiên bản hệ điều hành Windows. Trong trường hợp phát sinh lỗi phần cứng, chip và RAM của laptop sẽ đảm nhận trách nhiệm sửa chữa.
Để khắc phục vấn đề laptop chạy đa nhiệm chậm do phần mềm, bạn cần tiến hành các thao tác tương ứng. Để phân biệt laptop chạy chậm do phần mềm hay phần cứng, bạn có thể kiểm tra thông số và tình trạng máy. Trường hợp máy trước đây vẫn hoạt động bình thường, nhưng gần đây lại bị chậm, khả năng cao là do các ứng dụng, phần mềm hoặc file không cần thiết đang chiếm quá nhiều bộ nhớ.
2. Cách khắc phục laptop bị chậm, lag
1. Xóa các file trong thùng rác
Khi sử dụng ứng dụng, giải nén tập tin RAR/ZIP hoặc gỡ bỏ cài đặt phần mềm khi duyệt web, các tập tin tạm thời sẽ tự động xuất hiện để tăng tốc quá trình. Tuy nhiên, chúng tiếp tục lưu trữ tại thư mục tạm của hệ điều hành Windows. Về thời gian dài, chúng có thể chiếm diện tích không nhỏ trên ổ đĩa và giảm khoảng trống hoạt động của hệ điều hành. Điều này là một trong các lý do khiến máy tính xách tay chạy chậm, giật sau một thời gian sử dụng.
Bằng cách xóa, nhiều người cho rằng thông tin sẽ bị xóa hoàn toàn. Tuy nhiên, hành động đó chỉ đơn giản là di chuyển các tập tin không cần thiết vào thư mục “Thùng rác” trên máy.
Nhấp chuột phải vào biểu tượng “Thùng rác” – “Recycle bin” và lựa chọn “Empty Recycle bin” để loại bỏ triệt để tất cả các tập tin không cần thiết. Thao tác này sẽ xoá hoàn toàn các tập tin trong thùng rác và không còn khả năng khôi phục tập tin đã xoá.
Bạn có thể xóa từng tập tin bằng tay để đảm bảo an toàn hơn. Hãy nhớ rằng sau khi xóa, bạn không thể khôi phục lại tập tin được nữa, do đó hãy đảm bảo rằng bạn không còn cần chúng nữa.
2. Thường xuyên quét virus
Do phần lớn người sử dụng máy tính thường truy cập web, trò chuyện trực tuyến và gửi email, vì vậy máy tính dễ dàng bị mắc phải spyware và malware từ những trang web khác nhau mà bạn truy cập. Việc loại bỏ spyware và malware sẽ giúp tăng tốc độ hoạt động của máy tính đáng kể.
Mỗi người đều cần ít nhất một ứng dụng diệt virus trên thiết bị của mình, dù bạn sử dụng máy tính xách tay nào và có nhu cầu sử dụng thường xuyên như thế nào. Chúng không chỉ giúp khôi phục hiệu suất của máy tính bằng cách tiêu diệt virus, mà còn bảo vệ toàn bộ thiết bị khỏi những tổn hại khác.
Luôn đề cao việc cập nhật các phiên bản mới nhất thường xuyên để đảm bảo ứng dụng hoạt động tối ưu. Tuy nhiên, nhiều người có thói quen để phần mềm tự động chạy suốt quãng thời gian dài mà không để ý đến việc cập nhật. Nếu bạn thấy phần mềm diệt virus cũ không hiệu quả, hãy xem xét tải phiên bản mới nhất.
3. Chống phân mảnh ổ cứng
Vấn đề tách rời dữ liệu trên ổ cứng là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hiệu suất của máy tính xách tay và ít người biết về điều này, đặc biệt là những ai không có kiến thức về công nghệ. Tình trạng này có nghĩa là thông tin được lưu trữ không đồng đều trên phần cứng. Nếu bạn thường xuyên tải, sao chép, di chuyển, kiểm tra, cài đặt và gỡ bỏ các ứng dụng, có thể dẫn đến tình trạng tách rời dữ liệu trên ổ cứng của bạn.
Máy tính di động sử dụng ổ đĩa cứng để lưu trữ và truy xuất thông tin chính. Nếu không đủ dung lượng, điều này sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất của máy tính. Vấn đề về ổ đĩa thường gây trì hoãn trong quá trình sử dụng, có thể do đầy dung lượng hoặc phân mảnh.
Sau một thời gian sử dụng, các thông tin lưu trữ trên ổ đĩa cứng sẽ không được sắp xếp một cách hợp lý, gây ra tình trạng phân mảnh ổ đĩa – dữ liệu bị phân tán không theo trình tự. Khi muốn truy cập vào các dữ liệu này, hệ thống sẽ tốn nhiều thời gian để tìm kiếm.
Sắp xếp thông tin trong các thư mục cụ thể để tránh sự đa dạng về định dạng tập tin trên cùng một phân vùng đĩa. Việc này có tác dụng ngăn chặn sự phân mảnh và nâng cao hiệu suất sử dụng hệ thống, tránh tình trạng lãng phí thời gian để tìm kiếm và truy cập thông tin, gây ra những tác vụ lặp đi lặp lại không cần thiết.
Khi ổ đĩa cứng sắp hết dung lượng lưu trữ, có nhiều lý do để giữ lại khoảng trống trên ổ đĩa. Nếu ổ đĩa của bạn đang đầy, bạn sẽ không thể lưu thêm file mới hoặc tải bất kỳ nội dung nào, bao gồm cả các bản cập nhật của Windows. Các chương trình thường cần tạo file tạm thời, điều này có thể gây ra vấn đề. Nếu bạn đang sử dụng nhiều chương trình và cần thêm bộ nhớ, file paging của Windows sẽ tăng lên – tuy nhiên không còn đủ không gian để lưu các file tạm nữa và chương trình sẽ báo lỗi hoặc không hoạt động được. Trong khi đó, khi ổ đĩa cứng đầy là khi nó sắp hết dung lượng sử dụng cho phép.
Người sử dụng nên giữ khoảng 20-25% dung lượng tổng của cả hai vùng đĩa cứng để phòng tránh, để đảm bảo rằng hệ thống không bị chậm trễ hoặc phát sinh lỗi. Nếu đĩa cứng tự động đầy mà không cài đặt bất kỳ chương trình nào, có thể hệ thống đã bị nhiễm virus.
Để ngăn chặn phân mảnh ổ cứng, người dùng có thể sử dụng tính năng mặc định của Windows là Disk Defragmenter. Các bước sau đây sẽ hướng dẫn bạn thực hiện việc này: 1. Bấm Start trên màn hình desktop. 2. Gõ “Disk Defragmenter” vào khung tìm kiếm. 3. Chọn Disk Defragmenter trong kết quả tìm kiếm. 4. Chọn ổ cứng cần phân mảnh và nhấn nút “Analyze disk” để kiểm tra tình trạng phân mảnh. 5. Nếu ổ cứng đã phân mảnh, nhấn nút “Defragment disk” để thực hiện phân mảnh lại.
Bước đầu tiên: Truy cập My Computer và chọn ổ đĩa Windows thường được gọi là ổ C. Sau đó, nhấn chuột phải và chọn tính năng thuộc về.
Bước 2: Một cửa sổ mới xuất hiện, chọn Tab Công cụ và bấm vào Tối ưu hóa.
Bước 3: Sau khi hiển thị cửa sổ Optimize, bấm vào mục Analyze để đánh giá tình trạng ổ đĩa của bạn.
Bấm vào tùy chọn Optimize để khởi động quá trình chống phân mảnh đĩa cứng sau khi quá trình phân tích đã được hoàn tất ở Bước 4.
4. Tắt phần mềm chạy ẩn trong Window
Đương nhiên, nếu có quá nhiều chương trình đang chạy ngầm cùng với hệ điều hành Windows trên laptop, thì máy sẽ chạy chậm. Các máy tính hiện đại có nhiều tính năng tiết kiệm pin hiệu quả, tuy nhiên chúng chỉ hoạt động tốt khi số lượng ứng dụng được mở ra là phù hợp. Các ứng dụng không cần thiết không chỉ gây tốn pin mà còn làm cho toàn bộ hệ thống hoạt động chậm chạp và bị rối loạn khi phải xử lý quá nhiều tác vụ như vậy.
Xin hãy ngừng hoạt động những ứng dụng không cần thiết để giảm thiểu sự tiêu thụ tài nguyên của máy tính.
Bước 1: Sử dụng tổ hợp phím “Windows + R” để mở hộp thoại Run và nhập từ khóa msconfig.
Tiếp theo, bạn hãy truy cập vào mục Dịch vụ, tìm kiếm và loại bỏ những phần mềm không cần thiết hoặc chưa từng được sử dụng. Sau khi hoàn thành bước 2, bạn có thể tiếp tục.
5. Khắc phục lỗi Registry
Sự cố Registry thường xuyên gặp phải trên hệ điều hành Windows, việc khắc phục nhanh chóng sẽ giúp bảo vệ máy tính và cải thiện hiệu suất hoạt động của nó. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể sử dụng các phần mềm chuyên dụng để khắc phục tận gốc và tăng tốc độ hoạt động của laptop. Trong số đó, CCleaner là một trong những ứng dụng bên thứ ba phổ biến nhất được ưa chuộng sử dụng hiện nay.
Bước 1: Khởi động CCleaner, chọn Registry, sau đó bấm Quét để làm sạch máy tính xách tay.
Khắc phục tất cả các sai sót của các tệp DLL và phần mở rộng bị lỗi hoặc bị thiếu bằng cách nhấn vào phần “Sửa các vấn đề đã chọn” để cải thiện hiệu suất máy tính. Những sự cố này thường xảy ra đột ngột. Thực hiện bước 2 tương tự.
6. Tăng tốc độ xử lý ổ cứng bằng cách nâng cấp SSD
Nếu thấy máy tính của bạn chạy chậm, việc thay thế ổ đĩa cứng mới là giải pháp tối ưu nhất. Ổ đĩa cứng SSD giúp lưu trữ dữ liệu liên tục và càng cao cấp thì máy tính sẽ xử lý nhanh hơn và mượt mà hơn. Tuy nhiên, đôi khi ngay cả máy tính mới cũng cần nâng cấp ổ đĩa cứng SSD cao cấp hơn. Nguyên nhân thường là do máy tính cần sử dụng những ứng dụng nặng như chơi game online, thiết kế đồ họa, chỉnh sửa video,… Mà ổ đĩa cứng hiện tại không đáp ứng được nhu cầu đó.
Tại cửa hàng Phong Vũ, bạn có thể mua các ổ đĩa cứng SSD chất lượng cao. Nếu bạn không có kinh nghiệm hoặc kiến thức sâu rộng về công nghệ, việc thay thế nên được thực hiện bởi những người chuyên nghiệp.
7. Nâng cấp Ram giúp cho laptop chạy nhanh hơn
RAM cũng là một phần “xương sống” quan trọng ảnh hưởng tới tốc độ, độ mượt của máy tính sau ổ cứng.
Vị trí lưu trữ mọi tệp tin của các ứng dụng đang hoạt động trên máy tính được gọi là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM). Truy cập vào bộ nhớ RAM sẽ nhanh hơn nhiều so với truy cập vào ổ đĩa cứng. Để tăng tốc độ hoạt động của máy tính, bạn có thể đơn giản hóa công việc bằng cách nâng cấp RAM. Tuy nhiên, việc nâng cấp RAM có thể phức tạp hơn một chút. Nếu bộ nhớ RAM của máy laptop liên tục ở mức trên 90%, bạn nên xem xét việc nâng cấp.
Để nâng cấp RAM, bạn nên hỏi ý kiến và sự giúp đỡ từ thợ hoặc chuyên gia trong lĩnh vực tương ứng. Tuy nhiên, số lượng và khả năng nâng cấp của RAM phụ thuộc vào khe cắm RAM trên từng thiết bị. Để kiểm tra dung lượng RAM trên laptop, bạn có thể mở Task manager và xem trạng thái CPU.
8. Tắt những ứng dụng khởi động cùng Windows
Để điều chỉnh các chương trình mặc định khởi động cùng Windows, ta phải tuân theo các bước sau (áp dụng cho Windows 10 trở lên). Quá trình này có thể gây chậm mở máy tính do tốn một lượng năng lượng nhất định để khởi động các ứng dụng. Nhiều chương trình trong đó không chắc cần thiết sử dụng.
- Bước 1: Mở Windows (Start) => Mở Settings hoặc nhấn tổ hợp phím Windows + I.
- Bước hai: Truy cập vào phần ứng dụng.
- Bước 3: Vào mục Khởi động => Vô hiệu hóa (TẮT) các phần mềm không cần thiết khi khởi động Windows lần sau.
9. Tắt những ứng dụng khởi động cùng Windows
Để điều chỉnh các chương trình mặc định khởi động cùng Windows, ta phải tuân theo các bước sau (áp dụng cho Windows 10 trở lên). Quá trình này có thể gây chậm mở máy tính do tốn một lượng năng lượng nhất định để khởi động các ứng dụng. Nhiều chương trình trong đó không chắc cần thiết sử dụng.
- Bước 1: Mở Windows (Start) => Mở Settings hoặc nhấn tổ hợp phím Windows + I.
- Bước hai: Truy cập vào phần ứng dụng.
- Bước 3: Vào mục Khởi động => Vô hiệu hóa (TẮT) các phần mềm không cần thiết khi khởi động Windows lần sau.
10. Giảm nhiệt độ laptop trong quá trình hoạt động
Khi hoạt động trong thời gian dài và thực hiện các tác vụ nặng, máy móc và thiết bị sẽ bị đốt cháy. Laptop cũng không phải là một ngoại lệ, việc máy nóng sẽ gây ra hiện tượng giảm tốc độ và ảnh hưởng đến tuổi thọ của thiết bị. Vì vậy, để sử dụng laptop một cách hiệu quả, bạn cần chú ý hạn chế sự nóng máy quá lâu. Nếu nhận thấy máy nóng, hãy cho máy nghỉ một chút trước khi tiếp tục sử dụng.
11. Vệ sinh máy tính định kỳ
Việc làm sạch bề mặt bên ngoài của thiết bị tính toán là không thể thiếu, không chỉ riêng việc làm sạch bên trong. Bụi bẩn và các vật thể khác có thể bám vào các khe hở, lỗ cắm,… Và ảnh hưởng đến các linh kiện bên trong. Để đảm bảo hoạt động hiệu quả của thiết bị, bạn nên thực hiện việc vệ sinh máy tính định kỳ, tốt nhất là mỗi ba tháng một lần.
Việc bảo trì và làm sạch hệ thống định kỳ là rất quan trọng để đảm bảo máy tính xách tay hoạt động êm ái. Máy tính để bàn được trang bị một case để bảo vệ linh kiện và ngăn bụi cũng như ảnh hưởng của môi trường bên ngoài, trong khi đó, máy tính xách tay chỉ có một lớp vỏ bảo vệ bên ngoài được làm bằng nhựa hoặc kim loại tổng hợp. Ngoài ra, do kích thước nhỏ gọn, máy tính xách tay không thể có hệ thống làm mát và làm sạch như máy tính để bàn. Các yếu tố sau đây cũng có thể khiến cho máy tính xách tay trở nên chậm chạp khi sử dụng.
- Quạt làm mát và chất tản nhiệt không hoạt động hiệu quả.
- Rác bám vào bên trong khung máy gây cản trở quá trình thoát nhiệt của máy.
- Quạt làm mát laptop bị kẹt hoặc tắc làm cho không thể tạo luồng gió làm mát.
Để giải quyết vấn đề laptop chạy chậm, chúng ta nên áp dụng nhiều phương pháp như đã đề cập ở trên để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu máy quá trễ, gặp sự cố nghiêm trọng, bạn nên đưa ra tiệm sửa chuyên nghiệp để được hỗ trợ.
